به نام خدا»
بیست و یکمین سلسله نشست های شعر جهان با پرسمان واکاوی گستره ی هایکو جهان در فرهنگان رازی برگزار شد. از برگرداننده های شاعرهای هایرا می توان از احمد پوری، نیکی کریمی، قدرت الله ذاکری، دکتر آبیز، شاملو و ع. پاشایی، عطا دانایی، فرشته پناهی، احمد محیط نام برد. تعریف کلاسیک هایکو, یکی از قالب های شعری ست که از دل قالب شعر بلند ژاپنی بیرون آمده، 17 هجایی ست و فصل واژه ها در آن به کار می روند. روندی که شیکی آن را برنتافت و هایکوهایی با شمارش هجای کمتر، بدون فصل واژه ها سرود که این روش توانست در دل تاریخ پیروان خود را بیابد.
هایکو وسوسه انگیز ترین قالب شعری جهان، مانند اکسیژن در جای جای جهان شتابان فراگیر شد و هم چنان نیز به راه خود ادامه دهد. سرآغاز آن بدست شاعرهای فرانسوی پس از بازگشت از ژاپن آغاز شد. در این میان ازرا پاوند نیز در حدود 1907 جذب این گنجایش می شود بطوری که نخستین هایکوی انگلیسی زبان را به او نسبت می دهند. اوج سلسله ی هایرایی پس از جنگ جهانی اول و پس از جنگ جهانی دوم راه خود را ساخت آن هم بوسیله ی ترجمه ی کتاب های هدف دار و کاملی که هنوز نیز مرجع به شمار می روند. هایکو بیرون از مرزهای ژاپن به همه چیز رنگ و معنا و در نتیجه برانگیختگی احساس می دهد. کاش مثل این روستا/ پیچیده میشدم/ در ردایی از برف
بر خلاف اشعار غیر هایکو که جنسیت شاعران در آن برجسته است, در هایکو جنسیت و شخصیت چندان نمود ندارد. اکثر هایکوها شبیه به هم هستند و به جز چند شاعر نام آشنا هایراها را به نام نمی شناسیم و از آن ها جز پراکنده ای در جنگ ها شعری چیزی یافت نمی شود. در برابر این جریان قلب هایکو (( ایسا)) هنگام سرایش هایکو خوب احساس ما را درگیر می کند. کار او یک دیالوگ دو نفرست. شاعر تنها ببینده نیست بلکه همراه خواننده در متن قرار دارد. قرص ماه را/ به من بده/ کودکی میگرید
در ادبیات مردمی و محاوره هم در ایران و هم در جهان شعر کوتاه و تا حدی شبیه به موضوعیت هایکو شنیده و با موسیقی خوانده می شوند، مانند لیکو، لندی، واسونک، اما چه چیزی سبب شده هیچ کدام نتوانند با قالب شعری ژاپنی برابر کنند؟ " آزادی، شیوه و سادگی در سرودن. حتا کودکان هم می توانند هایکو بگویند و ویژگی های سنیشان را ناخودآگاه بروز دهند.
از هایرایی میتوان دو تصور داشت " آموزه ها و تاثیر ذن" و ذات هایکو که در سادگی و آسانی نهفته است. برخلاف و جریان هایی پیش آمده میان ادبیاتی ها ذن ذاتی هایکو نیست بلکه گنجایشی ست افزون بر آن که بسیار کاربردی بوده برای پخش این گونه اندیشیدن.
در پایان نشست بابک بهاری از ریچارد رایت تا هایکو سراهای غیرژاپنی دیگر اثرهای برگزیده ای را خواند. وی یادآوری کرد که هیچگاه فراموش نکنیم هایکو تنها یک قالب شعری ست نه یک ارزش هنری. قالب شعریت نیست و این راز همه ی شاعران هست.
ماه/ به دام افتاده/ در پیچ رودخانه
مرد مرده است/ ریشش این را نمیداند/ و همچنان میروید
چرا به من خیره شده ای/ زنبور/ من که گل نیستم
بگذار زندگی کنم لک لک عزیز/ این همه قورباغه هست/ برو یکی دیگه رو بخور
خفه شین جیرجیرکا/ بذارین ببینم/ زنم چی میگه
آبان 98
بیستمین نشست از سلسله نشست های شعر جهان
هایکو ,قالب ,هم ,های ,جهان ,ی ,قالب شعری ,را به ,پس از ,هایکو که ,جنگ جهانی
درباره این سایت